Abdullah Bosnevî’nin Tecelliyâtü arâisi’n-nusûs’unda Teþbih ve Tenzihe Dair Görüþleri
(Abdullah Bosnavi’s Remarks on anthropomorphism (tashbih) and transcendentalism (tanzih) in his Fusus al-Hikam Commentary) |
|
|
|
| Yazar |
: Derya Çakýr Baþ |
| Türü |
:
Makale |
|
Baskı Yeri/Yılı |
: Ãstanbul / 2013 |
|
Dergi |
: 
|
|
Sayı |
: 31 |
|
Sayfa |
: 33-56 |
|
Görüntülenme |
: 10689 |
|
İndirilme Sayısı |
: 0 |
| |
Bu eserin tam metni dosya olarak bulunmamaktadır
|
Özet
Abdullah Bosnevî’nin (ö. 1054/1644) Tecelliyâtü arâisi’n-nusûs’u ilk Türkçe Fusûs þerhi olmak özelli-ðiyle önemini korumaktadýr. Bu eser çerçevesinde Ãbnü’l-Arabî düþüncesinde yepyeni muhtevalar ka-zanmýþ olan “tenzih” ve “teþbih” mefhumlarýnýn izdüþümleri makalemize konu olacaktýr. Bosnevî’nin þerhinin seçilmesi sebepleri arasýnda; ilk Türkçe þerh olmak itibariyle Osmanlý ilim-kültür muhitlerini doðrudan etkilemesi ve Ãbnü’l-Arabî’nin görüþlerine sýký sýkýya baðlý olan müellifin tenzih-teþbih hak-kýndaki mütâlaalarýnýn yoruma mahal býrakmayacak ölçüde net, vâzýh ve delillendirilmiþ olmasý sayýla-bilir. Bosnevî’nin þerhinde Ãbnü’l-Arabî’nin Fusûs’ta temas ettiði, bazen iþaret edip geçtiði konular, kelâmî ve felsefî bakýþ açýlarýna eleþtiri olmalarý bakýmýndan vurgulanmýþ, tenzih ve teþbih gibi soyut ve spesifik bir konu daha somut bir zeminde ve iþlevsel bir karaktere büründürülerek deðerlendirilmiþ-tir. Bu anlamda Bosnevî’nin tenzih ve teþbih hakkýndaki hükümleri sûfîlerin eðilimlerini yansýtmasý bakýmýndan da gayet elveriþlidir.
Anahtar Kelimeler
Abdullah Bosnevî, Ãbnü’l-Arabî, tenzih, teþbih, tenzihte teþbih, teþbihte tenzih, hayâl.
Abstract
Abdullah Bosnavi’s work called Tajalliyâtu arâisi’n-nusûs maintains its importance as the first com-mentary written in Turkish on Fusûsu’l-Hikam. In our article we addressed the reflections of the con-cepts of anthropomorphism (tashbîh) and transcendentalism (tanzîh) in Bosnavi’s aforementioned work, which gained new dimensions through Ibn Arabi’s thought. Among the reasons for choosing Bosnavî’s commentary, the followings can be mentioned: in consequence of being the very first commentary of the Fusûs in Turkish, Tajalliyât had a direct impact on the Ottoman intellectual and cultural circles; and as one of the most vigorous followers of Ibn Arabî, Bosnavi’s remarks on the concept of anthropo-morphism (tashbih) and transcendentalism (tanzih) are quite clear and based on evidences. The subjects briefly mentioned in Fusûs by Ibn Arabi were emphasized in Bosnavi’s commentary because of their critical approaches to theological and philosophical viewpoints; moreover, an abstract and specific sub-ject such as anthropomorphism and transcendentalism has been functionally dealt with on a concrete basis. When considered from this point of view, Bosnavi’s inferences concerning anthropomorphism and transcendentalism are noteworthy in reflecting sufi inclinations as well.
Keywords
Abdullah Bosnavî, Ibn Arabî, anthropomorphism, transcendentalism, anthropomorphism in transcendentalism, transcendentalism in anthropomorphism, imagination.
|
