Özet

Bu çalýþmada Çeçenistan'da tasavvufun ortaya çýkmasý ve geliþmesi, bölgedeki tarikatlarýn sayýsý, tarihçeleri ve özellikleri, önderleri ve tasavvûfi görüþleri incelenmiþtir. Çalýþmanýn amacý tasavvufun bölgedeki halkýn siyâsî ve ictimâî hayatýna nüfûzu, dînî kimliðinin oluþmasýndaki rolü ve birkaç asýr devam eden özgürlük mücadelesindeki yerini tespit etmektir. Çalýþmada Çeçenistan'daki mutasavvýflarýn faaliyet ve görüþlerinin yaný sýra Çeçenistan'daki meþâyýhýn birçoðunun silsilesinin dayandýðý Daðýstan'daki bazý sûfîlerin hayatlarý ve görüþleri ele alýnmýþtýr. Ayrýca bölgede yaþayan sûfîlerin giyim tarzlarý, þeyhlerin türbeleri ve zikir âyinlerinde kullanýlan müzik âletleri hakkýnda bilgi saðlamak amacýyla görsellere yer verilmiþtir. Bu araþtýrmadaki veriler, konuyla ilgili birincil kaynaklarýn yaný sýra çalýþma konusu edilen bölgedeki tarikat mensuplarýyla yapýlan görüþmelerden elde edilmiþtir. Çalýþmada Çeçenistan'daki tasavvufun diðer bölgelerdeki tasavvuf kültürü ile deðiþen yanlarýna dikkat çekilmiþ ve her biri açýklanmýþtýr. Bunlardan biri Rusya'nýn Çeçenistan'daki þeyhleri öldürmesi veya sürgüne göndermesiyle, ortaya yeni bir þeyhsiz tarikat geleneði çýkmýþ olmasý; diðeri ise bölgede sürekli devam eden savaþlar neticesinde cihadýn, tasavvufun bir parçasý hâline gelmiþ, hatta bazý zamanlarda onun temelini oluþturmuþ olmasýdýr. Çeçenistan'daki özgürlük hareketinin Rus literatüründe "Müridizm" (Nakþibendîlerin önderliðinde olan hareket) ve "Zikrizm" (Kadirîlerin önderliðinde olan hareket) kavramlarýyla yer almýþ olmasý, tasavvufun bölgedeki önemini ortaya koymaktadýr. Eski Rus ya da Sovyetler kökenli bazý tarihçiler tarafýndan bu hareketler tasavvuftan uzak, tamamen siyâsî çýkarlarý olan faaliyet olarak gösterilmeye çalýþýlmýþtýr. Bu çalýþmada ilgili yorumlarýn doðru olmadýðý ve bu çabalarýn ancak Rusya'nýn yüzyýllardýr Çeçenistan'da sürdürdüðü sömürgeci politikasýný haklý çýkarma çabalarýndan baþka bir þey olmadýðý tespit edilmiþtir.
 

Anahtar Kelimeler

Abstract

In the thesis, information about the emergence and development of Sufism in Chechnya, the type of sects, their history, characteristics, the life and mystical views of the leaders are given. The aim of our study is to determine the influence of Sufism on the people of the region, its role in the formation of their religious identity and its place in the freedom struggle that has continued for several centuries. The thesis also includes the views and stories of some Sufis in Dagestan. Because most of the cult lines in Chechnya come from there. In the thesis, visuals are included in order to provide information about the dressing styles, tombs and dhikr rites of the Sufis living in the region. In the thesis, it is pointed out that Sufism in Chechnya is different from other regions and its features are explained. The main ones are: a) As a result of Russia's annihilation of all sheikhs in Chechnya, a new cult tradition without sheikh emerged. b) As a result of long-lasting wars in the region, jihad became a part of Sufism and sometimes formed its basis. The fact that the liberation movement in Chechnya was referred to in Russian literature with the terms "Muridism" and "Zikrizm" revealed the importance of mysticism in it. Some historians of old Russian or Soviet origin tried to present these movements as a purely political activity unrelated to Sufism. During our study, it has been determined that this is not true and that these claims are only an effort to justify the Russian colonial policy in Chechnya.
 

Site Yöneticisi: Halil İbrahim Şimşek

bilgi@tasavvufakademi.com