Abdurrezzâk Kâþânî’nin Ãerhu Fusûsi’l-Hikem Adlý Eserinin Tahkîk ve Tahlîli
Fusûs’un tabîatýnda olan yoðun mânâyý kelimelere sýðdýrma problemi, eserin üzerinde çok sayýda þerhin yazýlmasýna neden olmuþtur. Ãbnü’l-Arabî bu eserinde vahdet-i vücûd fikriyâtý ile ilgili nihâî görüþlerini bir arada toplu olarak vermiþtir. Allah-Kâinât iliþkisi eserin temel konularýndandýr. Ekberî Ãrfânýn 8. yüzyýldaki en önemli mümessillerinden olan Abdürrezzâk-ý Kāþânî, Fusûsu’l-Hikem’i Reb’-i Reþîdî Hankāhý’nda okutmuþ ve eserin sýrlarýný açýklayan Ãerhu Fusûsi’l-Hikem’ini kaleme almýþtýr. Kāþânî bu þerhine, tasavvuf ilminin ýstýlâhlarý ile örülmüþ üç kýsa mukaddeme ile baþlamýþtýr. Kendisinin ifâde ettiði gibi bu üç mukaddeme Fusûs’un ekser fasslarýný analiz etmede büyük önem taþýr. Kýsa ve öz olamsý cihetiyle Fusûs’un anlaþýlmasý için kullanýþlý bir þerh olup Fusûs çalýþanlarýnýn baþvurduðu ilk þerhlerden olmuþtur. Vahdet-i vücûd fikriyâtý ve hakîkatleri, þerhin üzerinde temerküz ettiði esâs sâhalardýr. Bu çalýþmamýzda Kāþânî’nin doktrin yoðunluklu Fusûs þerhini müellif nüshasýna dayanarak saðlýklý bir metin hazýrladýk. Metnin sýhhatinin te’yîdi için müellifin ders halakasýnda talebeleri tarafýndan istinsâh edilip müellife okunan iki nüshayý da metin bölümü çalýþmamýzda kullandýk. Toshihiko Ãzutsu ve Ebü’l-A’lâ el-Afîfî baþta olmak üzere pekçok araþtýrmacý Kāþânî’nin Fusûs þerhinin matbû nüshasý üzerinden önemli çalýþmalar yaptýðýndan, bu matbû nüshanýn müellif nüshasýna dayalý olmamasýndan ve tahkîksiz bir þekilde basýlýp çok ciddi hatâlar içermesinden dolayý hazýrladýðýmýz metni matbû nüsha ile de mükābele ettik. Eserin arka planýnýn iyi bilinmesi için eserde geçen âyetlerin, hadîslerin, târihî olaylarýn, þiirlerin, meþhûr olan felsefî ve hikemî sözlerin mûteber kaynaklardan asýllarýný, açýklama ve ayrýntýlarýný dipnot þeklinde ortaya koyduk. Bu notlarý kaydederken yüzlerce kaynak taradýk. Anahtar Kelimeler Tasavvuf, Vadet-i Vücûd, Ãbnü'l-Arabî, Abdurrezâk Kâþânî.
|
|
