Abdürraûf el-Münâvî ve �erhu Menâzili's-Sâirîn adlý eserinin analizi

Bir ilmin, müstakil bir ilim dalý olabilmesi için temel kavramlarý ve ýstýlahlarý olmasý gerekir. Tasavvuf ilminin de geliþip olgunlaþmasýnda tasavvufî ýstýlahlarý ilk ortaya koyan eserlerin katkýsý çoktur. Tasavvuf 'daki hal ve makamlarla ilgili kavramlarý bazý sûfî müellifler, eserlerinde bir veya birkaç cümle ile anlatýrken bazý sûfîler ise bunlarý anlatan müstakil eserler telif etmiþlerdir. Bu ikinci gruptan olan Hâce Abdullâh el-Herevî, tasavvuf terimlerinin oluþmasýna büyük katkýsý olan ve yüz tasavvufî kavramdan oluþan Menazili's-Sâirîn adlý eseri kaleme almýþtýr. Yüz makâmdan meydana gelen Menâzili's-Sâirîn, yazýldýðý günden itibaren hem sûfî çevrede hemde sûfî çevreler dýþýnda büyük ilgi görmüþ ve üzerine Arapça, Türkçe ve Farsça þerhler yapýlýp birçok dile tercüme edilmiþtir. Üzerinde çokça çalýþýlmasýnýn bir sebebi olarak eserin muhtasar ve müfîd oluþu zikredilebilir. Farklý dillerde yazýlmýþ yirmi þerhi bulunan esere, Tilimsânî, Kâþânî ve Lahmî gibi meþhur sûfîler þerh yazdýðý gibi �bn Kayyîm ve Menûfî gibi selefî ilim adamlarý da þerh yazmýþtýr. Mýsýrýn, büyük fakîh, muhaddis ve sûfîlerinden Zeynüddin Muhammed Abdürraûf el-Münâvî de bu esere þerh yazan âlim sûfîlerden bir tanesidir. Tezimizin konusunu teþkil eden, Abdürraûf el-Münâvî'nin, �erhu Menâzilü's-Sâirîn adlý þerhi, metod olarak Tilimsânî'nin çizgisinde kaleme alýnmýþtýr. �ârihler arasýnda onu farklý kýlan onun fakih ve muhaddis bir sûfî olmasýdýr. Eserin analizi yapýlýrken, þerhler arasýnda ilklerden olmasý sebebiyle Afîfüddîn et-Tilimsânî'nin þerhi, makamlarý vahdet-i vucûd çizgisinde yorumlamasý sebebiyle Abdurrezzâk el-Kâþânî'nin þerhi, Tilimsânî'yi ve Kâþânî'yi, zâhirî hükümlere ters düþmekle eleþtirmesi sebebiyle �bn Kayyîm el-Cevzîyye'nin þerhi ve türkçe kaleme alýnmasý ve Mevlevî sûfîbakýþ açýsýyla yorumlamasý sebebiyle de �smâil el-Ankaravî'nin þerhi incelenmiþ ve kýyaslamalar yapýlmýþtýr. Tezimiz, iki alt baþlýðý olan bir giriþ, iki bölüm, sonuç ve kaynakça kýsmýndan oluþmaktadýr. Giriþ kýsmýnda, çalýþmanýn konusu, kapsamý, usûlü ve çalýþmada kullanýlan kaynaklar hakkýnda bilgi verilmiþtir. Birinci bölüm, müellifimiz Abdürraûf el-Münâvî'ye tahsis edilmiþtir. Orada, Abdürraûf el-Münâvî'nin yaþadýðý dönemdeki tasavvufî hayatýn, müellifin hayatý ve eserlerinin geniþ olarak incelenmesine gayret edilmiþtir. �kinci bölüm ise, iki alt baþlýktan oluþturulmuþtur. Birinci alt baþlýk, Menâzili's-Sâirîn'nin þerhleri, yazarýnýn hayatý ve eserleri ile �erhu Menâzili's-Sâirîn'nin tanýtýmýna ayrýlmýþtýr. �kinci alt baþlýkta ise �erhu Menâzili's-Sâirîn'nin on bölümden oluþan yüz makamý incelenmeye çalýþýlmýþtýr.

Anahtar Kelimeler