18. Yüzyıl Osmanlı Kelâmcı ve Mantıkçısı İsmâil Gelenbevî’nin Varlık Nazariyesi (Vahdet-i Vücûd Savunması)
XVIII. Yüzyılda yaşamış büyük bir Osmanlı alimi olarak Gelenbevî Kelam ve Mantıkta olan kuvvet ve ihatasını eserlerinde çok açık bir şekilde gösterirken, açıklamalarında da sebep-sonuç ilişkisine dayanarak görüşlerini ortaya koyar. Varlık konusunda ise Gelenbevî’ye göre Vücûd, zâtıyla mevcûd olanın vücûdunun aynından başkası değildir. Ona göre O Vücûd, yani Allah Teâlâ, Zâtı’nın hakîkatinde adedlenme ve parçalanma imkanı olmayan, Zâtı’yla kâim, başkasına ârız olmaktan veya başkasında hulûl etmekten yahut başkasına mahal olmaktan münezzeh hakîkî cüz’îdir. Anahtar Kelimeler Gelenbevî İsmâil, Vâcibu’l-Vücûd, vücûd, vahdet-i vücûd.
|
|
