İbn Arabî’ye Göre Hz. Âdem’de Temel İnsan Nitelikleri

Tasavvuf düşüncesi, “insan nedir?” sorusuna İslâm düşüncesinin en orijinal cevaplarını içinde ‎taşır. Tasavvufun zirve şahsiyetlerinden İbn Arabî’nin insana bakışını varlık düşüncesinden ‎ayırmak mümkün değildir. O, insanın atası Hz. Âdem’i ilk günahkâr olmaktan çok, insan-ı kâmilin ‎ilk örneği olarak görür. Bu çerçeve içerisinde kalmak kaydıyla Hz. Âdem’e mahsus özellikleri ‎birbiriyle sıkı sıkıya bağlantılı olan üç temel kavram içerisinde ele alır: Allah’ın tüm isim ve ‎sıfatlarını toplaması ve yansıtmasını ifâde eden cem‘iyyet, insanın varlık yapısındaki zıtlıklar, ‎âlemdeki konumu ve bilgisini ifade eden berzahiyyet ve insanın bu varlık ve bilgi durumunun ‎gerektirdiği doğrultuda yeryüzünde ahlâkî ilkelere göre tasarruf etmesi esasına işâret eden ‎hilâfet. İbn Arabî düşüncesinin göz ardı edilmemesi gereken en önemli hususiyetlerinden biri de ‎ahlâk başta olmak üzere varlık anlayışının değerlerle sıkı ilişkisidir.‎

Anahtar Kelimeler

Hz. Âdem, insân-ı kâmil, insan, beşer, cem‘iyyet, berzahiyyet, hilâfet, yedân, isti‘dâd, halîfe, ruh, ‎Nefis, akıl, kalp.‎